Blog geschreven door Vertelacademie-docent Melanie Plag
In september was ik een paar dagen als verteller onderweg op Duitse basisscholen voor het 10e Internationale Vertelfestival in de regio Ludwigshafen/Mannheim. Mijn Duits is goed genoeg om in te kunnen vertellen, maar de organisatoren spoorden me aan om vooral ook iets met mijn eigen taal te doen, omdat veel kinderen in de regio een migratieachtergrond hebben en meertalig zijn. Dat deed ik en het effect daarvan overtrof mijn verwachtingen.
Mijn verhaal
Je kunt onmiddellijk horen dat ik geen ‘native speaker’ ben en daarom begon ik ieder optreden met mijn eigen verhaal. Ik vertelde dat ik ben opgegroeid vlakbij de grens van Nederland en Duitsland en dat mijn vader Duits was. Thuis was Nederlands de voertaal, maar mijn ouders spraken met elkaar Duits. Ik leerde Duits spreken in de keuken van mijn Duitse oma, waar ik met haar uren kokend en kletsend doorbracht.
Verhalen van de buren
De dierenverhalen die ik vervolgens vertelde, gingen over buren die al dan niet goed met elkaar overweg konden. Tegelijkertijd was ik als verteller afkomstig van de ‘buren’ en gaandeweg verweefde ik steeds meer van die buurtaal – Nederlands dus - in mijn voorstelling. Het eerste verhaal vertelde ik in het Duits. In mijn tweede verhaal waren de dialogen in het Nederlands, met ook nog een paar woorden Frans, Engels en Spaans. Als klapper op de vuurpijl vertelde ik het laatste (korte) verhaal volledig in het Nederlands.
Begrijpen zonder te verstaan
De kinderen deden geweldig hun best om ook dat laatste verhaal te verstaan. Fascinerend was de verandering die ik van hun gezichten kon lezen. Aanvankelijk waren de blikken geconcentreerd of zelfs wat verward, omdat ze de woorden niet verstonden. Maar dat veranderde in verwondering op het moment dat ze in de gaten kregen dat ze het verhaal desondanks toch konden begrijpen!
Verhalen van de kinderen
Die verwondering bij meertalig vertellen heb ik al vaker meegemaakt en het blijft een magische ervaring. Maar wat me tijdens dit festival vooral verrast heeft, waren de reacties achteraf. Zonder uitzondering kwamen er na afloop kinderen naar me toe die hun verhaal kwijt wilden en vertelden dat ze thuis twee of meer talen spraken. Meerdere kinderen lieten weten dat zij óók Spaans konden (ik amper ;-)) En met een jongen van een jaar of tien voerde ik een heel gesprekje in het Frans, waarna hij stralend met zijn klas wegliep.
Meertalig vertellen verbindt
Het thema van het festival was ‘Geschichten verbinden’ (verhalen verbinden), met de focus op samen leven en het samen oplossen van conflicten. Ik had verhalen uitgezocht die qua inhoud daarbij pasten. Maar wat uiteindelijk écht verbindend bleek te werken, waren mijn persoonlijke verhaal over meertaligheid en die ene zin in het Spaans en Frans die ik in de voorstelling had verwerkt.
Verras jezelf!
Het gebruiken van een andere taal in je vertelling bouwt een bruggetje naar meertaligen in je publiek. Dat is goud waard. Daarvoor hoef je echt niet twee talen vloeiend te spreken. Een paar eenvoudige woorden of zinnen kunnen al voldoende zijn. Dat kan in een taal zijn die je publiek spreekt (bijvoorbeeld vluchtelingen of expats) of juist in een taal of dialect die jij spreekt en zij niet. In de workshop Meertalig vertellen op 7 oktober 2023 vertel ik je hoe je dit effectief aanpakt. Verras jezelf, ga meertalig vertellen!